Surah Fatir

Irfan-ul-Quran
  • 22پارہ نمبر
  • 45آيات
  • 5رکوع
  • 43ترتيب نزولي
  • 35ترتيب تلاوت
  • مکیسورہ
or

اللہ کے نام سے شروع جو نہایت مہربان ہمیشہ رحم فرمانے والا ہے

In the Name of Allah, the Most Compassionate, the Ever-Merciful

اَلۡحَمۡدُ لِلّٰہِ فَاطِرِ السَّمٰوٰتِ وَ الۡاَرۡضِ جَاعِلِ الۡمَلٰٓئِکَۃِ رُسُلًا اُولِیۡۤ اَجۡنِحَۃٍ مَّثۡنٰی وَ ثُلٰثَ وَ رُبٰعَ ؕ یَزِیۡدُ فِی الۡخَلۡقِ مَا یَشَآءُ ؕ اِنَّ اللّٰہَ عَلٰی کُلِّ شَیۡءٍ قَدِیۡرٌ ﴿۱﴾

1. تمام تعریفیں اللہ ہی کے لئے ہیں جو آسمانوں اور زمین (کی تمام وسعتوں) کا پیدا فرمانے والا ہے، فرشتوں کو جو دو دو اور تین تین اور چار چار پَروں والے ہیں، قاصد بنانے والا ہے، اور تخلیق میں جس قدر چاہتا ہے اضافہ (اور توسیع) فرماتا رہتا ہے، بیشک اللہ ہر چیز پر بڑا قادر ہےo

1. All praise belongs to Allah alone, Who is the Creator of (all the infinities of) the heavens and the earth, and Who makes the angels messengers having two or three or four wings. He adds to (and expands) the creation as He wills. Surely, Allah is All-Powerful over everything.

1. Alhamdu lillahi fatiri alssamawati waalardi jaAAili almalaikati rusulan olee ajnihatin mathna wathulatha warubaAAa yazeedu fee alkhalqi ma yashao inna Allaha AAala kulli shayin qadeerun

1. All lovprisning er for Allah alene, Opphaveren til himlene og jorden (himlenes og jordens alle vidder), Han som gjorde englene til budbærere med to og tre og fire vinger. Han øker på (og vider ut) i skapingen som Han vil. Sannelig, Allah har fullstendig makt over alle ting.

1. तमाम तारीफें अल्लाह ही के लिए हैं जो आस्मानों और ज़मीन (की तमाम वुस्अ़तों) को पैदा फरमाने वाला है, फरिश्तों को जो दो-दो और तीन-तीन और चार-चार परों वाले हैं, क़ासिद बनाने वाला है, और तख़्लीक़ में जिस क़द्र चाहता है इज़ाफा (और तौसीअ़) फरमाता रहता है, बेशक अल्लाह हर चीज़ पर बड़ा क़ादिर है।

১. সমস্ত প্রশংসা আল্লাহ্‌রই যিনি আকাশমন্ডলী এবং পৃথিবীর (সমস্ত অনন্তের) সৃষ্টিকর্তা, যিনি বার্তাবাহক নিযুক্ত করেন ফেরেশতাদেরকে যারা দুই দুই, তিন তিন এবং চার চার ডানা বিশিষ্ট। আর সৃষ্টিকে যেমন ইচ্ছা বৃদ্ধি (এবং প্রশস্ত) করেন। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ সর্ববিষয়ে সর্বশক্তিমান।

(فَاطِر، 35 : 1)
مَا یَفۡتَحِ اللّٰہُ لِلنَّاسِ مِنۡ رَّحۡمَۃٍ فَلَا مُمۡسِکَ لَہَا ۚ وَ مَا یُمۡسِکۡ ۙ فَلَا مُرۡسِلَ لَہٗ مِنۡۢ بَعۡدِہٖ ؕ وَ ہُوَ الۡعَزِیۡزُ الۡحَکِیۡمُ ﴿۲﴾

2. اللہ انسانوں کے لئے (اپنے خزانۂ) رحمت سے جو کچھ کھول دے تو اسے کوئی روکنے والا نہیں ہے، اور جو روک لے تو اس کے بعد کوئی اسے چھوڑنے والا نہیں، اور وہی غالب ہے بڑی حکمت والا ہےo

2. Whatever of (the treasure of) His mercy Allah opens to mankind, there is none who can withhold it. And whatever He withholds, then after this there is none who may release it. And He alone is Almighty, Most Wise.

2. Ma yaftahi Allahu lilnnasi min rahmatin fala mumsika laha wama yumsik fala mursila lahu min baAAdihi wahuwa alAAazeezu alhakeemu

2. Hva Allah enn skulle åpne for menneskene av nåden (nådens skatter), kan ingen stanse, og hva Han enn stanser, kan ingen slippe løs etter det. Og Han er den Allmektige, den mest Vise.

2. अल्लाह इंसानों के लिए (अपने ख़ज़ानए) रहमत से जो कुछ खोल दे तो उसे कोई रोकने वाला नहीं है, और जो रोक ले तो उसके बाद कोई उसे छोड़ने वाला नहीं, और वोही ग़ालिब है बड़ी हिक्मत वाला है।

২. আল্লাহ্ মানুষের জন্যে (স্বীয় ধনভান্ডারের) কোনো অনুগ্রহ অবারিত করলে কেউ তা রোধ করতে পারেনা এবং তিনি কিছু রুদ্ধ করলে কেউ তা মুক্ত করতে পারেনা। আর তিনিই পরাক্রমশালী, বড়ই প্রজ্ঞাবান।

(فَاطِر، 35 : 2)
یٰۤاَیُّہَا النَّاسُ اذۡکُرُوۡا نِعۡمَتَ اللّٰہِ عَلَیۡکُمۡ ؕ ہَلۡ مِنۡ خَالِقٍ غَیۡرُ اللّٰہِ یَرۡزُقُکُمۡ مِّنَ السَّمَآءِ وَ الۡاَرۡضِ ؕ لَاۤ اِلٰہَ اِلَّا ہُوَ ۫ۖ فَاَنّٰی تُؤۡفَکُوۡنَ ﴿۳﴾

3. اے لوگو! اپنے اوپر اللہ کے انعام کو یاد کرو، کیا اللہ کے سوا کوئی اور خالق ہے جو تمہیں آسمان اور زمین سے روزی دے، اس کے سوا کوئی معبود نہیں، پس تم کہاں بہکے پھرتے ہوo

3. O people! Persistently remember the favour that Allah has bestowed on you. Is there any Creator other than Allah, Who may provide you sustenance from the heaven and the earth? There is no God but He. So where are you wandering, disorientated?

3. Ya ayyuha alnnasu othkuroo niAAmata Allahi AAalaykum hal min khaliqin ghayru Allahi yarzuqukum mina alssamai waalardi la ilaha illa huwa faanna tufakoona

3. Å, dere mennesker! Kom i hu Allahs gunst vist dere! Finnes det da noen annen skaper enn Allah som kan forsyne dere fra himmelen og jorden? Ingen er tilbedelsesverdig unntatt Han. Hvor farer dere vill hen?

3. ऐ लोगो! अपने ऊपर अल्लाह के इन्आम को याद करो, क्या अल्लाह के सिवा कोई और ख़ालिक़ है जो तुम्हें आस्मान और ज़मीन से रोज़ी दे, उसके सिवा कोई माबूद नहीं, पस तुम कहां बहके फिरते हो।

৩. হে মানুষ! তোমাদের প্রতি আল্লাহ্‌র অনুগ্রহ অবিরাম স্মরণ করো। আল্লাহ্ ছাড়া কি অন্য কোনো স্রষ্টা রয়েছে যে তোমাদেরকে আসমান এবং জমিন থেকে রিযিক দান করে? তিনি ব্যতীত কোনো মাবুদ নেই। সুতরাং তোমরা কোথায় বিপথে চালিত হচ্ছো?

(فَاطِر، 35 : 3)
وَ اِنۡ یُّکَذِّبُوۡکَ فَقَدۡ کُذِّبَتۡ رُسُلٌ مِّنۡ قَبۡلِکَ ؕ وَ اِلَی اللّٰہِ تُرۡجَعُ الۡاُمُوۡرُ ﴿۴﴾

4. اور اگر وہ آپ کو جھٹلائیں تو آپ سے پہلے کتنے ہی رسول جھٹلائے گئے، اور تمام کام اللہ ہی کی طرف لوٹائے جائیں گےo

4. And if they reject you, many Messengers have been rejected before you. And all matters will be returned to Allah alone.

4. Wain yukaththibooka faqad kuththibat rusulun min qablika waila Allahi turjaAAu alomooru

4. Og hvis de forsverger deg, så har mange sendebud blitt forsverget før deg. Og til Allah alene vil alle affærer vende tilbake.

4. और अगर वोह आपको झुटलाएं तो आपसे पहले कितने ही रसूल झुटलाए गए, और तमाम काम अल्लाह ही की तरफ लौटाए जाएंगे।

৪. আর যদি তারা আপনাকে মিথ্যাপ্রতিপন্ন করে তবে আপনার পূর্বেও অনেক রাসূলকে মিথ্যাপ্রতিপন্ন করা হয়েছিল। আর সকল বিষয় আল্লাহ্‌রই দিকে প্রত্যাবর্তিত হবে।

(فَاطِر، 35 : 4)
یٰۤاَیُّہَا النَّاسُ اِنَّ وَعۡدَ اللّٰہِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الۡحَیٰوۃُ الدُّنۡیَا ٝ وَ لَا یَغُرَّنَّکُمۡ بِاللّٰہِ الۡغَرُوۡرُ ﴿۵﴾

5. اے لوگو! بیشک اللہ کا وعدہ سچا ہے سو دنیا کی زندگی تمہیں ہرگز فریب نہ دے دے، اور نہ وہ دغا باز شیطان تمہیں اللہ (کے نام) سے دھوکہ دےo

5. O people! Certainly, the promise of Allah is true. So let not the worldly life deceive you at all. Nor let the Arch-Deceiver, Satan, deceive you (in the Name) of Allah.

5. Ya ayyuha alnnasu inna waAAda Allahi haqqun fala taghurrannakumu alhayatu alddunya wala yaghurrannakum biAllahi algharooru

5. Å, dere mennesker! Sannelig, Allahs løfte er sant! Så måtte jordelivet aldri bedra dere, og måtte heller ikke bedrageren Satan bedra dere ved Allah (Allahs navn).

5. ऐ लोगो! बेशक अल्लाह का वादा सच्चा है सो दुन्या की ज़िन्दगी तुम्हें हर्गिज़़ फरेब न दे दे, और न वोह दग़ाबाज़ शैतान तुम्हें अल्लाह (के नाम) से धोका दे।

৫. হে মানুষ! নিশ্চয়ই আল্লাহ্‌র অঙ্গীকার সত্য। সুতরাং পার্থিব জীবন তোমাদেরকে যেন কখনো প্রতারিত না করে এবং সেই প্রবঞ্চক শয়তান যেন আল্লাহ্‌র ব্যাপারে তোমাদেরকে প্রবঞ্চিত না করে।

(فَاطِر، 35 : 5)
اِنَّ الشَّیۡطٰنَ لَکُمۡ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوۡہُ عَدُوًّا ؕ اِنَّمَا یَدۡعُوۡا حِزۡبَہٗ لِیَکُوۡنُوۡا مِنۡ اَصۡحٰبِ السَّعِیۡرِ ؕ﴿۶﴾

6. بیشک شیطان تمہارا دشمن ہے سو تم بھی (اس کی مخالفت کی شکل میں) اسے دشمن ہی بنائے رکھو، وہ تو اپنے گروہ کو صرف اِس لئے بلاتا ہے کہ وہ دوزخیوں میں شامل ہو جائیںo

6. Assuredly, Satan is your enemy, so keep treating him as an enemy (being his adversary). He only calls his party to make them join the denizens of Hell.

6. Inna alshshaytana lakum AAaduwwun faittakhithoohu AAaduwwan innama yadAAoo hizbahu liyakoonoo min ashabi alssaAAeeri

6. Sannelig, Satan er fiende for dere; hold også dere ham for fiende (ved å være hans motstandere). Han inviterer partiet sitt kun for at de skal bli av det flammende helvetes beboere.

6. बेशक शैतान तुम्हारा दुश्मन है सो तुम भी (उसकी मुख़ालिफत की शक्ल में) उसे दुश्मन ही बनाए रखो, वोह तो अपने गिरोह को सिर्फ़ इसलिए बुलाता है कि वोह दोज़ख़ियों में शामिल हो जाएं।

৬. শয়তান নিশ্চিত তোমাদের শত্রু; সুতরাং তোমরাও (তার বিরোধিতার মাধ্যমে) তাকে শত্রু হিসেবেই গ্রহণ করো। সে তো তার দলবলকে কেবল এজন্যেই আহ্বান করে যে, তারা যেন জাহান্নামীদের অন্তর্ভুক্ত হয়।

(فَاطِر، 35 : 6)
اَلَّذِیۡنَ کَفَرُوۡا لَہُمۡ عَذَابٌ شَدِیۡدٌ ۬ؕ وَ الَّذِیۡنَ اٰمَنُوۡا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَہُمۡ مَّغۡفِرَۃٌ وَّ اَجۡرٌ کَبِیۡرٌ ﴿٪۷﴾

7. کافر لوگوں کے لئے سخت عذاب ہے، اور جو لوگ ایمان لائے اور نیک اعمال کرتے رہے ان کے لئے مغفرت اور بہت بڑا ثواب ہےo

7. There is a severe torment for those who disbelieve and there is forgiveness and a mighty reward for those who believe and keep doing pious deeds.

7. Allatheena kafaroo lahum AAathabun shadeedun waallatheena amanoo waAAamiloo alssalihati lahum maghfiratun waajrun kabeerun

7. De som er vantro, for dem venter en streng pine, men de som antar troen og handler rettskaffent, for dem venter tilgivelse og en stor belønning.

7. काफिर लोगों के लिए सख़्त अ़ज़ाब है, और जो लोग ईमान लाए और नेक आमाल करते रहे उनके लिए मग्फिरत और बहुत बड़ा सवाब है।

৭. যারা অবিশ্বাস করে তাদের জন্যে রয়েছে কঠিন শাস্তি এবং যারা ঈমান আনে এবং সৎকর্ম করে তাদের জন্যে রয়েছে ক্ষমা ও মহাপ্রতিদান।

(فَاطِر، 35 : 7)
اَفَمَنۡ زُیِّنَ لَہٗ سُوۡٓءُ عَمَلِہٖ فَرَاٰہُ حَسَنًا ؕ فَاِنَّ اللّٰہَ یُضِلُّ مَنۡ یَّشَآءُ وَ یَہۡدِیۡ مَنۡ یَّشَآءُ ۫ۖ فَلَا تَذۡہَبۡ نَفۡسُکَ عَلَیۡہِمۡ حَسَرٰتٍ ؕ اِنَّ اللّٰہَ عَلِیۡمٌۢ بِمَا یَصۡنَعُوۡنَ ﴿۸﴾

8. بھلا جس شخص کے لئے اس کا برا عمل آراستہ کر دیا گیا ہو اور وہ اسے (حقیقتاً) اچھا سمجھنے لگے (کیا وہ مومنِ صالح جیسا ہو سکتا ہے)، سو بیشک اللہ جسے چاہتا ہے گمراہ ٹھہرا دیتا ہے اور جسے چاہتا ہے ہدایت فرماتا ہے، سو (اے جانِ جہاں!) ان پر حسرت اور فرطِ غم میں آپ کی جان نہ جاتی رہے، بیشک وہ جو کچھ سرانجام دیتے ہیں اللہ اسے خوب جاننے والا ہےo

8. So what about him whose evil action has been made attractive to him, but he (actually) starts to consider it good? (How can he be like a virtuous believer?) Surely, Allah holds astray whoever He wills and guides to the straight path whoever He wills. (O Life of the universe!) Let not your soul waste away in grief for them. Surely, Allah is Best Aware of whatever they do.

8. Afaman zuyyina lahu sooo AAamalihi faraahu hasanan fainna Allaha yudillu man yashao wayahdee man yashao fala tathhab nafsuka AAalayhim hasaratin inna Allaha AAaleemun bima yasnaAAoona

8. Vel, den hvis illgjerninger er gjort attraktive for ham, og som begynner å anse dem som gode (i virkeligheten også, kan da han være lik en rettskaffen troende)? Sannelig, Allah lar fare vill hvem Han enn vil, og rettleder hvem Han enn vil! Så (å, du som mest elsket i universet er ﷺ!), måtte ikke livet ditt gå tapt av sorg over dem. Sannelig, Allah er allvitende om alt det de utfører.

8. भला जिस शख़्स के लिए उसका बुरा अ़मल आरास्ता कर दिया गया हो और वोह उसे (हक़ीक़तन) अच्छा समझने लगे (क्या वोह मोमिने सालेह जैसा हो सकता है), सो बेशक अल्लाह जिसे चाहता है गुमराह ठहरा देता है और जिसे चाहता है हिदायत फरमाता है, सो (ऐ जाने जहां!) उन पर हसरत और फर्ते ग़म में आपकी जान न जाती रहे, बेशक वोह जो कुछ सर अंजाम देते हैं अल्लाह उसे ख़ूब जानने वाला है।

৮. সুতরাং যার জন্যে তার মন্দকর্ম সুশোভিত করে দেখানো হয় এবং সে একে (সত্যিকারভাবেই) উত্তম মনে করতে থাকে, (সে কি সৎকর্মশীল মুমিনের ন্যায়?)। সুতরাং অবশ্যই আল্লাহ যাকে ইচ্ছা বিভ্রান্ত করেন এবং যাকে ইচ্ছা সৎপথে পরিচালিত করেন। কাজেই (হে জগতের প্রাণ!) তাদের জন্যে আক্ষেপ ও মনস্তাপে যেন আপনার প্রাণ ওষ্ঠাগত না হয়। নিশ্চয়ই তারা যা কিছু করে আল্লাহ্‌ তা ভালো করেই জানেন।

(فَاطِر، 35 : 8)
وَ اللّٰہُ الَّذِیۡۤ اَرۡسَلَ الرِّیٰحَ فَتُثِیۡرُ سَحَابًا فَسُقۡنٰہُ اِلٰی بَلَدٍ مَّیِّتٍ فَاَحۡیَیۡنَا بِہِ الۡاَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِہَا ؕ کَذٰلِکَ النُّشُوۡرُ ﴿۹﴾

9. اور اللہ ہی ہے جو ہوائیں بھیجتا ہے تو وہ بادل کو ابھار کر اکٹھا کرتی ہیں پھر ہم اس (بادل) کو خشک اور بنجر بستی کی طرف سیرابی کے لئے لے جاتے ہیں، پھر ہم اس کے ذریعے اس زمین کو اس کی مُردنی کے بعد زندگی عطا کرتے ہیں، اسی طرح (مُردوں کا) جی اٹھنا ہوگاo

9. And Allah alone sends winds that raise and build up clouds. Then We drive it (the cloud) towards some dry and dead land to water it. Then with that, We give life to the earth after its death. Similar will be the process of the rising (of the dead).

9. WaAllahu allathee arsala alrriyaha fatutheeru sahaban fasuqnahu ila baladin mayyitin faahyayna bihi alarda baAAda mawtiha kathalika alnnushooru

9. Og Allah er Den som sender vindene, som hever opp skyene. Derpå driver Vi dem til det uttørkede og ufruktbare landet for å vanne det, så gir Vi liv til det landet ved det vannet etter dets død (dvale). Slik vil oppstandelsen (til de døde) være.

9. और अल्लाह ही है जो हवाएं भेजता है तो वोह बादल को उभार कर इकट्‌ठा करती हैं फिर हम उस (बादल) को खु़श्क और बंजर बस्ती की तरफ सैराबी के लिए ले जाते हैं, फिर हम उसके जरीए उस ज़मीन को उसकी मुर्दनी के बाद ज़िन्दगी अ़ता करते हैं, उसी तरह (मुर्दों का) जी उठना होगा।

৯. আর আল্লাহ্‌ই প্রেরণ করেন বায়ু যা মেঘমালাকে সঞ্চালিত করে একত্রিত করে। অতঃপর আমরা একে (এ মেঘমালাকে) নির্জীব এবং অনুর্বর ভূমির দিকে পরিচালিত করি। অতএব আমরা এর দ্বারা এ ধরিত্রীকে মৃত অবস্থার পর সঞ্জীবিত করি। এভাবেই (মৃতদেরকে) পুনরুত্থিত করা হবে।

(فَاطِر، 35 : 9)
مَنۡ کَانَ یُرِیۡدُ الۡعِزَّۃَ فَلِلّٰہِ الۡعِزَّۃُ جَمِیۡعًا ؕ اِلَیۡہِ یَصۡعَدُ الۡکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الۡعَمَلُ الصَّالِحُ یَرۡفَعُہٗ ؕ وَ الَّذِیۡنَ یَمۡکُرُوۡنَ السَّیِّاٰتِ لَہُمۡ عَذَابٌ شَدِیۡدٌ ؕ وَ مَکۡرُ اُولٰٓئِکَ ہُوَ یَبُوۡرُ ﴿۱۰﴾

10. جو شخص عزت چاہتا ہے تو اللہ ہی کے لئے ساری عزت ہے، پاکیزہ کلمات اسی کی طرف چڑھتے ہیں اور وہی نیک عمل (کے مدارج) کو بلند فرماتا ہے، اور جو لوگ بری چالوں میں لگے رہتے ہیں ان کے لئے سخت عذاب ہے اور ان کا مکر و فریب نیست و نابود ہو جائے گاo

10. Whoever desires honour, then to Allah belongs all honour. The pure words ascend to Him alone, and He is the One Who elevates (the grades of) a pious deed. And those who are continually engaged in evil maneuvers, for them is severe punishment and their deceiving schemes will go void.

10. Man kana yureedu alAAizzata falillahi alAAizzatu jameeAAan ilayhi yasAAadu alkalimu alttayyibu waalAAamalu alssalihu yarfaAAuhu waallatheena yamkuroona alssayyiati lahum AAathabun shadeedun wamakru olaika huwa yabooru

10. Om noen ønsker seg ære, så tilhører all ære Allah. Til Ham stiger det rene ord opp, og Han eleverer (gradene til) den rettskafne handlingen. Men de som er opphengt i å smi onde renker, for dem er det en streng pine, og renkene deres vil bli til intet.

10. जो शख़्स इज़्ज़त चाहता है तो अल्लाह ही के लिए सारी इज़्ज़त है, पाकीज़ा कलिमात उसी की तरफ चढ़ते हैं और वोही नेक अ़मल (के मदारिज) को बलन्द फरमाता है, और जो लोग बुरी चालों में लगे रहते हैं उनके लिए सख़्त अ़ज़ाब है और उनका मक्रो फरेब नीस्तो नाबूद हो जाएगा।

১০. যে কেউ সম্মান চায়, তবে সকল সম্মান তো আল্লাহ্‌রই। তাঁরই সমীপে পবিত্র বাণীসমূহ সমুত্থিত হয় এবং তা সৎকর্মের (স্তরগুলোর) উন্নয়ন সাধন করে। আর যারা মন্দ কর্মের ফন্দি আঁটে তাদের জন্যে রয়েছে কঠিন শাস্তি এবং তাদের প্রতারণা ও ফন্দি ব্যর্থ হবেই।

(فَاطِر، 35 : 10)
وَ اللّٰہُ خَلَقَکُمۡ مِّنۡ تُرَابٍ ثُمَّ مِنۡ نُّطۡفَۃٍ ثُمَّ جَعَلَکُمۡ اَزۡوَاجًا ؕ وَ مَا تَحۡمِلُ مِنۡ اُنۡثٰی وَ لَا تَضَعُ اِلَّا بِعِلۡمِہٖ ؕ وَ مَا یُعَمَّرُ مِنۡ مُّعَمَّرٍ وَّ لَا یُنۡقَصُ مِنۡ عُمُرِہٖۤ اِلَّا فِیۡ کِتٰبٍ ؕ اِنَّ ذٰلِکَ عَلَی اللّٰہِ یَسِیۡرٌ ﴿۱۱﴾

11. اور اللہ ہی نے تمہیں مٹی (یعنی غیر نامی مادّہ) سے پیدا فرمایا پھر ایک تولیدی قطرہ سے، پھر تمہیں جوڑے جوڑے بنایا، اور کوئی مادّہ حاملہ نہیں ہوتی اور نہ بچہ جنتی ہے مگر اس کے علم سے، اور نہ کسی دراز عمر شخص کی عمر بڑھائی جاتی ہے اور نہ اس کی عمر کم کی جاتی ہے مگر (یہ سب کچھ) لوحِ (محفوظ) میں ہے، بیشک یہ اللہ پر بہت آسان ہےo

11. And Allah alone created you from clay (i.e., inorganic matter), then from a sperm drop, then He made you pairs. And no female conceives or gives birth but with His knowledge. And no aged man’s life is increased, nor is his age decreased, but (all this) is recorded in a Book (al-Lawh al-Mahfuz). That is certainly easy for Allah.

11. WaAllahu khalaqakum min turabin thumma min nutfatin thumma jaAAalakum azwajan wama tahmilu min ontha wala tadaAAu illa biAAilmihi wama yuAAammaru min muAAammarin wala yunqasu min AAumurihi illa fee kitabin inna thalika AAala Allahi yaseerun

11. Og Allah skapte dere av jord (uorganisk substans), deretter av en sammensmeltet dråpe, og deretter gjorde Han dere til par. Ingen kvinne blir svanger, og ei heller føder hun uten at det er i Hans viten, og heller ikke blir alderen forlenget for en person med høy alder, og ei heller blir alderen forkortet uten at det står skrevet ned i en bok (den beskyttede tavlen). Sannelig, dette er svært lett for Allah.

11. और अल्लाह ही ने तुम्हें मिट्टी (यानी ग़ैर नामी माद्दे) से पैदा फरमाया फिर एक तौलीदी क़त्रे से, फिर तुम्हें जोड़े, जोड़े बनाया, और कोई मादा हामिला नहीं होती और न बच्चा जनती है मगर उसके इल्म से, और न किसी दराज़ उम्र शख़्स की उम्र बढ़ाई जाती है और न उसकी उम्र कम की जाती है मगर (ये सब कुछ) लौहे़ (महफूज़) में है, बेशक ये अल्लाह पर बहुत आसान है।

১১. আর আল্লাহ্‌ই তোমাদেরকে সৃষ্টি করেছেন মৃত্তিকা হতে (অর্থাৎ অজৈব বস্তু হতে), অতঃপর শুক্রবিন্দু থেকে, অতঃপর তোমাদেরকে করেছেন যুগল। আর তাঁর অজ্ঞাতসারে কোনো নারী গর্ভ ধারণও করে না এবং সন্তানও প্রসব করে না; আর কোনো বয়স্ক ব্যক্তির আয়ু বৃদ্ধিও করা হয় না এবং তার আয়ু হ্রাসও করা হয় না, তবে (এসব কিছু) সংরক্ষিত রয়েছে কিতাবে (লওহে মাহফুজে)। নিশ্চয়ই তা আল্লাহ্‌র জন্যে অতি সহজ।

(فَاطِر، 35 : 11)
وَ مَا یَسۡتَوِی الۡبَحۡرٰنِ ٭ۖ ہٰذَا عَذۡبٌ فُرَاتٌ سَآئِغٌ شَرَابُہٗ وَ ہٰذَا مِلۡحٌ اُجَاجٌ ؕ وَ مِنۡ کُلٍّ تَاۡکُلُوۡنَ لَحۡمًا طَرِیًّا وَّ تَسۡتَخۡرِجُوۡنَ حِلۡیَۃً تَلۡبَسُوۡنَہَا ۚ وَ تَرَی الۡفُلۡکَ فِیۡہِ مَوَاخِرَ لِتَبۡتَغُوۡا مِنۡ فَضۡلِہٖ وَ لَعَلَّکُمۡ تَشۡکُرُوۡنَ ﴿۱۲﴾

12. اور دو سمندر (یا دریا) برابر نہیں ہو سکتے، یہ (ایک) شیریں، پیاس بجھانے والا ہے، اس کا پینا خوشگوار ہے اور یہ (دوسرا) کھاری، سخت کڑوا ہے، اور تم ہر ایک سے تازہ گوشت کھاتے ہو، اور زیور (جن میں موتی، مرجان اور مونگے وغیرہ سب شامل ہیں) نکالتے ہو، جنہیں تم پہنتے ہو اور تُو اس میں کشتیوں (اور جہازوں) کو دیکھتا ہے جو (پانی کو) پھاڑتے چلے جاتے ہیں تاکہ تم (بحری تجارت کے راستوں سے) اس کا فضل تلاش کر سکو اور تاکہ تم شکرگزار ہو جاؤo

12. And two seas (or rivers) cannot be the same: this (one) is sweet, thirst-quenching and pleasant to drink and that (other) is salty and very bitter. And you eat fresh meat from each and bring forth ornaments (including pearls and corals) that you wear. And you see in them boats (and ships) that cleave through (the water), so that you may seek His bounty (through marine trade routes) and that you may become grateful.

12. Wama yastawee albahrani hatha AAathbun furatun saighun sharabuhu wahatha milhun ojajun wamin kullin takuloona lahman tariyyan watastakhrijoona hilyatan talbasoonaha watara alfulka feehi mawakhira litabtaghoo min fadlihi walaAAallakum tashkuroona

12. Og to hav (eller sjøer) kan ikke være like; dette (det ene) er søtt, det slukker tørsten, å drikke det er behagelig, og dette (det andre) er salt, svært surt. Men fra begge spiser dere ferskt kjøtt og tar ut pyntegjenstander (perler og koraller), som dere bærer. Og du ser i dem skip (og båter) som skjærer seg gjennom (vannet), sånn at dere skal kunne søke Hans velvilje (ved sjøhandelsruter), og for at dere må bli takknemlige.

12. और दो समन्दर (या दरिया) बराबर नहीं हो सकते, ये (एक) शीरीं, प्यास बुझाने वाला है, उसका पीना खु़शगवार है और ये (दूसरा) खारी, सख़्त कड़वा है, और तुम हर एक से ताज़ा गोश्त खाते हो, और जे़वर (जिन में मोती, मरजान और मूंगे वग़ैरह सब शामिल हैं) निकालते हो, जिन्हें तुम पहनते हो और तू उसमें कश्तियों (और जहाज़ों) को देखता है जो (पानी को) फाड़ते चले जाते हैं ताकि तुम (बहरी तिजारत के रास्तों से) उसका फज़्ल तलाश कर सको और ताकि तुम शुक्र गुज़ार हो जाओ।

১২. আর সমুদ্র (বা নদী) দু’টি এক রকম নয়। একটি সুমিষ্ট, পিপাসা নিবারণকারী, সুপেয়, আর অপরটি লোনা, খুবই তিক্ত। আর তোমরা প্রতিটি থেকে আহার করো তাজা গোশত; এবং আহরণ করো (মুক্তা, মারজান এবং প্রবাল সম্বলিত) অলংকার যা তোমরা পরিধান করো। আর তোমরা লক্ষ্য করো এতে নৌকা (এবং জাহাজসমূহ পানি) ভেদ করে চলাচল করে, যাতে তোমরা (সমুদ্রে বাণিজ্যপথে) তাঁর অনুগ্রহ অন্বেষণ করতে পারো এবং যাতে তোমরা কৃতজ্ঞতা প্রকাশ করতে পারো।

(فَاطِر، 35 : 12)
یُوۡلِجُ الَّیۡلَ فِی النَّہَارِ وَ یُوۡلِجُ النَّہَارَ فِی الَّیۡلِ ۙ وَ سَخَّرَ الشَّمۡسَ وَ الۡقَمَرَ ۫ۖ کُلٌّ یَّجۡرِیۡ لِاَجَلٍ مُّسَمًّی ؕ ذٰلِکُمُ اللّٰہُ رَبُّکُمۡ لَہُ الۡمُلۡکُ ؕ وَ الَّذِیۡنَ تَدۡعُوۡنَ مِنۡ دُوۡنِہٖ مَا یَمۡلِکُوۡنَ مِنۡ قِطۡمِیۡرٍ ﴿ؕ۱۳﴾

13. وہ رات کو دن میں داخل فرماتا ہے اور دن کو رات میں داخل فرماتا ہے اور اس نے سورج اور چاند کو (ایک نظام کے تحت) مسخرّ فرما رکھا ہے، ہر کوئی ایک مقرر میعاد کے مطابق حرکت پذیر ہے۔ یہی اللہ تمہارا رب ہے اسی کی ساری بادشاہت ہے، اور اس کے سوا تم جن بتوں کو پوجتے ہو وہ کھجور کی گٹھلی کے باریک چھلکے کے (بھی) مالک نہیں ہیںo

13. He causes the night to pass into the day and the day to pass into the night. And He has subjected the sun and the moon (to a system), each rotating for an appointed term. Such is Allah, your Lord. His is all the sovereignty. And the idols that you worship apart from Him do not own (even) the thin membrane of a date stone.

13. Yooliju allayla fee alnnahari wayooliju alnnahara fee allayli wasakhkhara alshshamsa waalqamara kullun yajree liajalin musamman thalikumu Allahu rabbukum lahu almulku waallatheena tadAAoona min doonihi ma yamlikoona min qitmeerin

13. Han får natten til å bli til dag og får dagen til å bli til natt, og Han har underordnet solen og månen (et system) – enhver av dem beveger seg (i sin bestemte bane) for en fastsatt tid (for å fullføre sin rotasjon). Slik er Allah, Herren deres! Ham tilhører kongemakten, og de avgudsstatuene som dere tilber utenom Ham, er ikke engang eiere av en daddelsteins hinne.

13. वोह रात को दिन में दाख़िल फरमाता है और दिन को रात में दाख़िल फरमाता है और उसने सूरज और चांद को (एक निज़ाम के तहत) मुसख़्ख़र फरमा रखा है, हर कोई एक मुक़र्रर मीआद के मुताबिक़ हरकत पज़ीर है। येही अल्लाह तुम्हारा रब है उसी की सारी बादशाहत है, और उसके सिवा तुम जिन बुतों को पूजते हो वोह खजूर की गुठली के बारीक छिलके के (भी) मालिक नहीं हैं।

১৩. তিনি রাত্রিকে প্রবিষ্ট করান দিবসে আর দিবসকে প্রবিষ্ট করান রাত্রিতে। আর তিনি সূর্য এবং চন্দ্রকে (একটি নিয়মের) অধীনস্ত করে রেখেছেন। সকল কিছুই একটি নির্দিষ্ট সময়সীমার মধ্যে আবর্তিত। তোমাদের প্রতিপালক আল্লাহ্‌ এরকমই, সমস্ত রাজত্ব তাঁরই। আর তোমরা তাঁকে ব্যতীত যাদেরকে ডাকো তারা খর্জুর বীজের শীর্ণ আবরণেরও অধিকারী নয়।

(فَاطِر، 35 : 13)
اِنۡ تَدۡعُوۡہُمۡ لَا یَسۡمَعُوۡا دُعَآءَکُمۡ ۚ وَ لَوۡ سَمِعُوۡا مَا اسۡتَجَابُوۡا لَکُمۡ ؕ وَ یَوۡمَ الۡقِیٰمَۃِ یَکۡفُرُوۡنَ بِشِرۡکِکُمۡ ؕ وَ لَا یُنَبِّئُکَ مِثۡلُ خَبِیۡرٍ ﴿٪۱۴﴾

14. (اے مشرکو!) اگر تم انہیں پکارو تو وہ (بت ہیں) تمہاری پکار نہیں سُن سکتے اور اگر (بالفرض) وہ سُن لیں تو تمہیں جواب نہیں دے سکتے، اور قیامت کے دن وہ تمہارے شِرک کا بالکل انکار کر دیں گے، اور تجھے خدائے باخبر جیسا کوئی خبردار نہ کرے گاo

14. (O polytheists!) If you call upon them (the idols), they cannot hear your call. But if (supposing) they (the idols) hear, they cannot give you an answer. And on the Day of Resurrection, they will downright deny your setting up of partners with Allah. And none will make you aware like Allah, the Well Aware.

14. In tadAAoohum la yasmaAAoo duAAaakum walaw samiAAoo ma istajaboo lakum wayawma alqiyamati yakfuroona bishirkikum wala yunabbioka mithlu khabeerin

14. (Å, dere flergudsdyrkere!) Hvis dere anroper dem, så kan de (avgudsstatuene) ikke høre deres anrop, og hvis de (noen gang) skulle klare å høre (hvis det umulige hadde skjedd), kunne de ikke ha svart dere. Og på oppstandelsens dag vil de fornekte flerguderiet deres helt. Og ingen vil kunne underrette deg som den vel Underrettede Herren.

14. (ऐ मुश्रिको!) अगर तुम उन्हें पुकारो तो वोह (बुत हैं) तुम्हारी पुकार नहीं सुन सकते और अगर (बिल फर्ज़) वोह सुन लें तो तुम्हें जवाब नहीं दे सकते, और क़ियामत के दिन वोह तुम्हारे शिर्क का बिल्कुल इन्कार कर देंगे, और तुझे खुदाए बा ख़बर जैसा कोई ख़बरदार न करेगा।

১৪. (হে মুশরিকেরা!) যদি তোমরা তাদেরকে ডাকো, তারা (এসব মূর্তি) তোমাদের ডাক শুনে না; আর যদি (ধরে নেয়া হয়) তারা শুনে, তবে তোমাদের ডাকে সাড়া দিতে পারে না। আর কিয়ামতের দিন তোমাদের অংশীদার করাকে তারা সম্পূর্ণরূপে অস্বীকার করবে। আর তোমাকে সর্বজ্ঞ আল্লাহ্‌র ন্যায় আর কেউ অবহিত করবেন না।

(فَاطِر، 35 : 14)
وَ لَا تَزِرُ وَازِرَۃٌ وِّزۡرَ اُخۡرٰی ؕ وَ اِنۡ تَدۡعُ مُثۡقَلَۃٌ اِلٰی حِمۡلِہَا لَا یُحۡمَلۡ مِنۡہُ شَیۡءٌ وَّ لَوۡ کَانَ ذَا قُرۡبٰی ؕ اِنَّمَا تُنۡذِرُ الَّذِیۡنَ یَخۡشَوۡنَ رَبَّہُمۡ بِالۡغَیۡبِ وَ اَقَامُوا الصَّلٰوۃَ ؕ وَ مَنۡ تَزَکّٰی فَاِنَّمَا یَتَزَکّٰی لِنَفۡسِہٖ ؕ وَ اِلَی اللّٰہِ الۡمَصِیۡرُ ﴿۱۸﴾

18. اور کوئی بوجھ اٹھانے والا دوسرے کا بارِ (گناہ) نہ اٹھا سکے گا، اور کوئی بوجھ میں دبا ہوا (دوسرے کو) اپنا بوجھ بٹانے کے لئے بلائے گا تو اس سے کچھ بھی بوجھ نہ اٹھایا جا سکے گا خواہ قریبی رشتہ دار ہی ہو، (اے حبیب!) آپ ان ہی لوگوں کو ڈر سناتے ہیں جو اپنے رب سے بن دیکھے ڈرتے ہیں اور نماز قائم کرتے ہیں، اور جو کوئی پاکیزگی حاصل کرتا ہے وہ اپنے ہی فائدہ کے لئے پاک ہوتا ہے، اور اللہ ہی کی طرف پلٹ کر جانا ہےo

18. And no bearer of burden will bear another’s burden (of sins). And if someone heavily loaded calls (another) to share his load, nothing of his burden will be carried by him even though he be a close relative. (O Beloved!) You warn but those who fear their Lord unseen and establish Prayer. And whoever acquires purity does so to his own benefit. And to Allah is the return.

18. Wala taziru waziratun wizra okhra wain tadAAu muthqalatun ila himliha la yuhmal minhu shayon walaw kana tha qurba innama tunthiru allatheena yakhshawna rabbahum bialghaybi waaqamoo alssalata waman tazakka fainnama yatazakka linafsihi waila Allahi almaseeru

18. Og ingen byrdebærer vil bære noen andres (synders) byrde. Og hvis en neddynget i belastning kaller på (noen andre) for å dele på hans belastning, så vil ikke denne kunne bære på noe som helst av belastningen, selv om han skulle være en nærstående slektning. (Kjære elskede ﷺ!) Du kan kun advare dem som frykter Herren sin i det usette og forretter tidebønnen. Og den som oppnår renheten, han blir ren kun for sitt eget beste, og hos Allah er ferden slutt.

18. और कोई बोझ उठाने वाला दूसरे का बारे (गुनाह) न उठा सकेगा, और कोई बोझ में दबा हुआ (दूसरे को) अपना बोझ बटाने के लिए बुलाएगा तो उससे कुछ भी बोझ न उठाया जा सकेगा ख़्वाह क़रीबी रिश्तेदार ही हो, (ऐ हबीब!) आप उन्ही लोगों को डर सुनाते हैं जो अपने रब से बिन देखे डरते हैं और नमाज़ क़ाइम करते हैं, और जो कोई पाकीज़गी हासिल करता है वोह अपने ही फाइदे के लिए पाक होता है, और अल्लाह ही की तरफ पलट कर जाना है।

১৮. আর কোনো বোঝা বহনকারী অপরের (গোনাহের) বোঝা বহন করবে না। আর যদি বোঝায় নিমজ্জিত কেউ (অপরকে) তার বোঝার ভাগ নেয়ার জন্যে ডাকে, তবে নিকটাত্মীয় হলেও তার কোনো বোঝাই সে বহন করবে না। (হে হাবীব!) আপনি তাদেরকে ভীতি প্রদর্শন করতে পারেন যারা তাদের প্রতিপালককে না দেখেই ভয় করে এবং নামায কায়েম করে। আর যে কেউ পবিত্রতা অর্জন করে সে তো তার নিজের কল্যাণের জন্যেই পবিত্রতা অর্জন করে। আর আল্লাহ্‌রই দিকে প্রত্যাবর্তন।

(فَاطِر، 35 : 18)
وَ مَا یَسۡتَوِی الۡاَحۡیَآءُ وَ لَا الۡاَمۡوَاتُ ؕ اِنَّ اللّٰہَ یُسۡمِعُ مَنۡ یَّشَآءُ ۚ وَ مَاۤ اَنۡتَ بِمُسۡمِعٍ مَّنۡ فِی الۡقُبُوۡرِ ﴿۲۲﴾

22. اور نہ زندہ لوگ اور نہ مُردے برابر ہو سکتے ہیں، بیشک اللہ جسے چاہتا ہے سنا دیتا ہے، اور آپ کے ذِمّے اُن کو سنانا نہیں جو قبروں میں (مدفون مُردوں کی مانند) ہیں (یعنی آپ کافروں سے اپنی بات قبول کروانے کے ذمّہ دار نہیں ہیں)٭o

٭ یہاں پر مَنْ فِي الْقُبُوْرِ (قبروں میں مدفون مُردوں) سے مراد کافر ہیں۔ اَئمہ تفسیر نے صحابہ و تابعین رضی اللہ عنہم سے یہی معنی بیان کیا ہے۔ بطور حوالہ ملاحظہ فرمائیں : تفسیر البغوی (3 : 569)، زاد المسیر لابن الجوزی (7 : 484)، تفسیر القرطبی (14 : 340)، تفسیر الخازن (3 : 498)، تفسیر ابن کثیر (3 : 553)، تفسیر اللباب لابی حفص الحنبلی (15 : 199، 200)، الدر المنثور للسیوطي (7 : 18)، اور فتح القدیر للشوکانی (4 : 346)

22. Nor can the living and the dead be alike. Surely, Allah makes whom He wills hear, and it is not your responsibility to make those hear who are (like those buried) in the graves* (i.e., you are not responsible to make the disbelievers accept what you say).

* Here the words man fi’l-qubur (who are [like those buried] in the graves) allude to the disbelievers. The leading exegetes have reported that the Companions and the Followers narrated the same meaning. References: Tafsir al-Baghawi (3:569); Zad al-Masir by Ibn al-Jawzi (7:484); Tafsir al-Qurtubi (14:340); Tafsir al-Khazin (3:498); Tafsir Ibn Kathir (3:553); Tafsir al-Lubab by Ibn ‘Adil al-Damashqi (15:199-200); al-Durr al-Manthur by al-Suyuti (7:18) and Fath al-Qadir by al-Shawkani (4:346).

22. Wama yastawee alahyao wala alamwatu inna Allaha yusmiAAu man yashao wama anta bimusmiAAin man fee alquboori

22. og heller ikke kan de levende og de døde være like! Sannelig, Allah lar den Han vil, få høre, og det er ikke ditt ansvar å få dem som er i gravene (begravd som lik), til å høre (du er ikke ansvarlig for å få de vantro til å godta ordet ditt).*

* Her betyr man fil-qobōr (de som er i gravene) «de vantro». Følgesvennene og tābi‛īn رضي الله عنه har overbrakt denne betydningen. Forskjellige fortolkninger kan bekrefte dette, se: al-Lobāb (15:199 og 200), Qortobi (14:340), Baghawi (3:569), Zād-al-masīr (7:484), Ibn Kathīr (3:553), Soyōti (7:18) og Shaukāni (4:346).

22. और न ज़िन्दा लोग और न मुर्दे बराबर हो सकते हैं, बेशक अल्लाह जिसे चाहता है सुना देता है, और आपके ज़िम्मे उनको सुनाना नहीं जो क़ब्रों में (मद्‌फून मुर्दों की मानिन्द) हैं (यानी आप काफिरों से अपनी बात क़बूल करवाने के ज़िम्मेदार नहीं हैं) । *

* (यहां पर 'मन फिल क़ुबूर' (क़ब्रों में मद्‌फून मुर्दों) से मुराद काफ़िर हैं। अइम्मए तफ्सीर ने सहाबा व ताबिईन रदियल्लाहु अन्हुम से येही मअ़ना बयान किया है। बतौरे हवाला मुलाहिज़ा फ़रमाएं: तफ्सीरे बग़्वी (3:569), ज़ादुल मसीर: इब्ने जौज़ी (7:484), तफ्सीरे कु़र्तबी (14:340), तफ्सीरे ख़ाज़िन (3:498), तफ्सीरे इब्ने कसीर (3:553), तफ्सीरे लुबाब: अबू हफ्स हम्बली (15:199, 200), दुर्रे मंसूर: इमाम सुयूती (7:18) और फ़त्हुल क़दीर: अ़ल्लामा शौकानी (4:346) )

২২. আর না সমান হয় জীবিত এবং মৃত। অবশ্যই আল্লাহ যাকে চান শ্রবণ করান। আর আপনার দায়িত্ব নয় তাদেরকে শুনানো যারা কবরে (সমাধিস্থ) রয়েছে। (অর্থাৎ কাফেরদেরকে আপনার কথা মানতে বাধ্য করার দায়িত্ব আপনার নয়।) *

* এখানে ‘মান ফিল কুবুর’ (কবরে সমাধিস্থ) দ্বারা কাফেরদেরকে উদ্দেশ্য করা হয়েছে। তাফসীরের ইমামগণ সাহাবা ও তাবেয়ীন রাদ্বিয়াল্লাহু আনহুম থেকে এরূপ অর্থই বর্ণনা করেছেন। রেফারেন্স হিসেবে দেখুন, তাফসীরুল লুবাব লি ইবনে আদিল দামেশকী, তাফসীরে কুরতুবী, তাফসীরুল বাগভী, যাদুল মুয়াস্সার লি ইবনিল জাওযী, তাফসীরুল খাযিন, তাফসীরে ইবনে কাসীর, তাফসীরুল লুবাব লি আবি হাফস হাম্বলী, আদ্ দুররুল মানসুর লিস সুয়ুতী এবং ফাতহুল কাদীর লিশ শাওকানী।

(فَاطِر، 35 : 22)
اِنَّاۤ اَرۡسَلۡنٰکَ بِالۡحَقِّ بَشِیۡرًا وَّ نَذِیۡرًا ؕ وَ اِنۡ مِّنۡ اُمَّۃٍ اِلَّا خَلَا فِیۡہَا نَذِیۡرٌ ﴿۲۴﴾

24. بیشک ہم نے آپ کو حق و ہدایت کے ساتھ، خوشخبری سنانے والا اور (آخرت کا) ڈر سنانے والا بنا کر بھیجا ہے۔ اور کوئی امّت (ایسی) نہیں مگر اُس میں کوئی (نہ کوئی) ڈر سنانے والا (ضرور) گزرا ہےo

24. Surely, We have sent you with the truth and guidance as a Bearer of good news and a Warner (for the Hereafter). And there is not a single Umma (community) but amongst whom there came (some) Warner.

24. Inna arsalnaka bialhaqqi basheeran wanatheeran wain min ommatin illa khala feeha natheerun

24. Sannelig, Vi har sendt deg med sannheten og rettledningen, som budbærer av det gledelige budskap og som advarer (om det hinsidige). Og det finnes intet samfunn uten at det (visselig) har vært en (eller annen) advarer i det.

24. बेशक हमने आपको हक़्क़ो हिदायत के साथ, खु़शख़बरी सुनाने वाला और (आख़िरत का) डर सुनाने वाला बना कर भेजा है। और कोई उम्मत (ऐसी) नहीं मगर उसमें कोई (न कोई) डर सुनाने वाला (ज़रूर) गुज़रा है।

২৪. নিশ্চয়ই আমরা আপনাকে সত্য ও হেদায়াত সহকারে সুসংবাদদাতা এবং (পরকালের) সতর্ককারীরূপে প্রেরণ করেছি; আর এমন কোনো উম্মাহ (বা সম্প্রদায়) নেই যাদের মাঝে কোনো (না কোনো) সর্তককারীর আগমন ঘটেনি।

(فَاطِر، 35 : 24)
وَ اِنۡ یُّکَذِّبُوۡکَ فَقَدۡ کَذَّبَ الَّذِیۡنَ مِنۡ قَبۡلِہِمۡ ۚ جَآءَتۡہُمۡ رُسُلُہُمۡ بِالۡبَیِّنٰتِ وَ بِالزُّبُرِ وَ بِالۡکِتٰبِ الۡمُنِیۡرِ ﴿۲۵﴾

25. اور اگر یہ لوگ آپ کو جھٹلائیں تو بیشک اِن سے پہلے لوگ (بھی) جھٹلا چکے ہیں، اُن کے پاس (بھی) اُن کے رسول واضح نشانیاں اور صحیفے اور روشن کرنے والی کتاب لے کر آئے تھےo

25. And if they deny you, then surely the people before you have (also) denied. Their Messengers (also) came to them with clear signs and scriptures and the illumining Book.

25. Wain yukaththibooka faqad kaththaba allatheena min qablihim jaathum rusuluhum bialbayyinati wabialzzuburi wabialkitabi almuneeri

25. Og hvis de forsverger deg, så har i sannhet de som var før dem, også forsverget. Sendebudene deres kom til dem med tydelige tegn og med skrifter og med boken som lyser opp.

25. और अगर ये लोग आपको झुटलाएं तो बेशक इनसे पहले लोग (भी) झुटला चुके हैं, उनके पास (भी) उनके रसूल वाजे़ह निशानियां और सहीफे और रौशन करने वाली किताब लेकर आए थे।

২৫. আর এরা যদি আপনাকে মিথ্যাপ্রতিপন্ন করে, তবে এদের পূর্ববর্তীরাও তো মিথ্যাপ্রতিপন্ন করেছিল। তাদের নিকটে(ও) আগমন করেছিলেন তাদের রাসূলগণ, সুস্পষ্ট নিদর্শনাবলী, সহীফা ও দীপ্তিমান কিতাবসহ।

(فَاطِر، 35 : 25)
اَلَمۡ تَرَ اَنَّ اللّٰہَ اَنۡزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً ۚ فَاَخۡرَجۡنَا بِہٖ ثَمَرٰتٍ مُّخۡتَلِفًا اَلۡوَانُہَا ؕ وَ مِنَ الۡجِبَالِ جُدَدٌۢ بِیۡضٌ وَّ حُمۡرٌ مُّخۡتَلِفٌ اَلۡوَانُہَا وَ غَرَابِیۡبُ سُوۡدٌ ﴿۲۷﴾

27. کیا آپ نے نہیں دیکھا کہ اللہ نے آسمان سے پانی اتارا، پھر ہم نے اس سے پھل نکالے جن کے رنگ جداگانہ ہیں، اور (اسی طرح) پہاڑوں میں بھی سفید اور سرخ گھاٹیاں ہیں ان کے رنگ (بھی) مختلف ہیں اور بہت گہری سیاہ (گھاٹیاں) بھی ہیںo

27. Have you not seen that Allah sent down water from the sky? Then We brought forth with that the fruits which have different colours. And, similarly, in the mountains there are white and red streaks with a variety of shades and there are deep black (streaks) as well.

27. Alam tara anna Allaha anzala mina alssamai maan faakhrajna bihi thamaratin mukhtalifan alwanuha wamina aljibali judadun beedun wahumrun mukhtalifun alwanuha wagharabeebu soodun

27. Har du da ikke sett at Allah har nedsendt vann fra himmelen og så ved det frambrakt frukt som har forskjellige farger? Og slik er det også blant fjellene fjellpassasjer som er hvite og røde, de har også forskjellige farger, og det finnes svært mørke (fjellpassasjer) også.

27. क्या आपने नहीं देखा कि अल्लाह ने आस्मान से पानी उतारा, फिर हमने उससे फल निकाले जिनके रंग जुदागाना हैं, और (उसी तरह) पहाड़ों में भी सफ़ेद और सुर्ख़ घाटियां हैं उनके रंग (भी) मुख़्तलिफ हैं और बहुत गहरी सियाह (घाटियां) भी हैं।

২৭. আপনি কি দেখেননি, আল্লাহ আকাশ থেকে পানি অবতরণ করে থাকেন? অতঃপর আমরা তা থেকে বিচিত্র বর্ণের ফলমূল উদ্গত করি। আর (এভাবে) পর্বতমালায়ও বিচিত্র বর্ণের গিরিপথ রয়েছে যাদের রং শুভ্র ও লাল, আর রয়েছে নিকষ কালো (গিরিপথ)ও।

(فَاطِر، 35 : 27)
وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَآبِّ وَ الۡاَنۡعَامِ مُخۡتَلِفٌ اَلۡوَانُہٗ کَذٰلِکَ ؕ اِنَّمَا یَخۡشَی اللّٰہَ مِنۡ عِبَادِہِ الۡعُلَمٰٓؤُا ؕ اِنَّ اللّٰہَ عَزِیۡزٌ غَفُوۡرٌ ﴿۲۸﴾

28. اور انسانوں اور جانوروں اور چوپایوں میں بھی اسی طرح مختلف رنگ ہیں، بس اللہ کے بندوں میں سے اس سے وہی ڈرتے ہیں جو (ان حقائق کا بصیرت کے ساتھ) علم رکھنے والے ہیں، یقیناً اللہ غالب ہے بڑا بخشنے والا ہےo

28. And likewise, there are various colours amongst men and beasts and animals. So only those of His servants who have knowledge (of these realities with a vision and outlook) fear Him. Surely, Allah is Almighty, Most Forgiving.

28. Wamina alnnasi waalddawabbi waalanAAami mukhtalifun alwanuhu kathalika innama yakhsha Allaha min AAibadihi alAAulamao inna Allaha AAazeezun ghafoorun

28. Og slik er det også forskjellige farger blant mennesker og dyr og kveg. Kun de av Allahs tjenere som eier viten (om disse realitetene med erkjennelse), frykter Ham. Sannelig, Allah er allmektig, mest tilgivende.

28. और इंसानों और जानवरों और चौपायों में भी उसी तरह मुख़्तलिफ रंग है, बस अल्लाह के बंदों में से उससे वोही डरते हैं जो (उन हक़ाइक़ का बसीरत के साथ) इल्म रखने वाले हैं, यक़ीनन अल्लाह ग़ालिब है बड़ा बख़्शने वाला है।

২৮. আর এভাবে মানুষ, পশু ও চতুষ্পদ জন্তুর মাঝেও বৈচিত্র রয়েছে। সুতরাং আল্লাহ্‌র বান্দাদের মধ্যে তারাই তাঁকে ভয় করে যারা (অন্তর্দৃষ্টির মাধ্যমে এসব বাস্তবতার) জ্ঞান রাখে। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ পরাক্রমশালী, মহাক্ষমাশীল।

(فَاطِر، 35 : 28)
اِنَّ الَّذِیۡنَ یَتۡلُوۡنَ کِتٰبَ اللّٰہِ وَ اَقَامُوا الصَّلٰوۃَ وَ اَنۡفَقُوۡا مِمَّا رَزَقۡنٰہُمۡ سِرًّا وَّ عَلَانِیَۃً یَّرۡجُوۡنَ تِجَارَۃً لَّنۡ تَبُوۡرَ ﴿ۙ۲۹﴾

29. بیشک جو لوگ اللہ کی کتاب کی تلاوت کرتے ہیں اور نماز قائم رکھتے ہیں اور جو کچھ ہم نے انہیں عطا کیا ہے اس میں سے خرچ کرتے ہیں، پوشیدہ بھی اور ظاہر بھی، اور ایسی (اُخروی) تجارت کے امیدوار ہیں جو کبھی خسارے میں نہیں ہوگیo

29. Surely, those who recite the Book of Allah and establish Prayer and spend secretly and openly in Our way out of what We have given them look forward to a trade (in the Hereafter) which will never run into loss,

29. Inna allatheena yatloona kitaba Allahi waaqamoo alssalata waanfaqoo mimma razaqnahum sirran waAAalaniyatan yarjoona tijaratan lan taboora

29. Sannelig, de som resiterer Allahs skrift og forretter tidebønnen og gir av det Vi har forsynt dem med, i hemmelighet og åpenlyst, de håper på en slik (hinsidig) handel som aldri vil gå tapt,

29. बेशक जो लोग अल्लाह की किताब की तिलावत करते हैं और नमाज़ क़ाइम रखते हैं और जो कुछ हमने उन्हें अ़ता किया है उसमें से ख़र्च करते हैं, पोशीदा भी और ज़ाहिर भी, और ऐसी (उख़रवी) तिजारत के उम्मीदवार हैं। जो कभी ख़सारे में नहीं होगी।

২৯. নিশ্চয়ই যারা আল্লাহ্‌র কিতাব তেলাওয়াত করে, নামায কায়েম রাখে এবং আমরা তাদেরকে যে রিযক দিয়েছি তা থেকে গোপনে ও প্রকাশ্যে ব্যয় করে, তারা আশা রাখে (পরকালীন) এমন বাণিজ্যের যা কখনো ক্ষতিগ্রস্ত হবে না

(فَاطِر، 35 : 29)
لِیُوَفِّیَہُمۡ اُجُوۡرَہُمۡ وَ یَزِیۡدَہُمۡ مِّنۡ فَضۡلِہٖ ؕ اِنَّہٗ غَفُوۡرٌ شَکُوۡرٌ ﴿۳۰﴾

30. تاکہ اللہ ان کا اجر انہیں پورا پورا عطا فرمائے اور اپنے فضل سے انہیں مزید نوازے، بیشک اللہ بڑا بخشنے والا، بڑا ہی شکر قبول فرمانے والا ہےo

30. So that Allah pays them their reward in full and blesses them more out of His bounty. Surely, Allah is Most Forgiving, Most Appreciative of thanks.

30. Liyuwaffiyahum ojoorahum wayazeedahum min fadlihi innahu ghafoorun shakoorun

30. slik at Allah kan gi dem belønningen deres fullt ut og velsigne dem enda mer av Sin velvilje. Sannelig, Allah er mest tilgivende, mest verdsettende.

30. ताकि अल्लाह उनका अज्र उन्हें पूरा-पूरा अ़ता फरमाए और अपने फज़्ल से उन्हें मज़ीद नवाज़े, बेशक अल्लाह बड़ा बख़्शने वाला, बड़ा ही शुक्र क़बूल फरमाने वाला है।

,৩০. যাতে আল্লাহ্ তাদেরকে তাদের পূর্ণ প্রতিদান দেন এবং স্বীয় অনুগ্রহ থেকে তাদেরকে আরও বেশি দেন। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ মহাক্ষমাশীল, কৃতজ্ঞতা গ্রহণকারী।

(فَاطِر، 35 : 30)
وَ الَّذِیۡۤ اَوۡحَیۡنَاۤ اِلَیۡکَ مِنَ الۡکِتٰبِ ہُوَ الۡحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیۡنَ یَدَیۡہِ ؕ اِنَّ اللّٰہَ بِعِبَادِہٖ لَخَبِیۡرٌۢ بَصِیۡرٌ ﴿۳۱﴾

31. اور جو کتاب (قرآن) ہم نے آپ کی طرف وحی فرمائی ہے، وہی حق ہے اور اپنے سے پہلے کی کتابوں کی تصدیق کرنے والی ہے، بیشک اللہ اپنے بندوں سے پوری طرح باخبر ہے خوب دیکھنے والا ہےo

31. And the Book (the Qur’an) that We have revealed to you is the truth and confirms the former Books. Surely, Allah is Well Aware of His servants, All-Seeing.

31. Waallathee awhayna ilayka mina alkitabi huwa alhaqqu musaddiqan lima bayna yadayhi inna Allaha biAAibadihi lakhabeerun baseerun

31. Og den skriften (Koranen) som Vi har åpenbart for deg, den er sannheten og stadfester de skriftene som var før den. Sannelig, Allah er om Sine tjenere fullstendig vel underrettet, allseende.

31. और जो क़िताब (क़ुरआन) हमने आपकी तरफ वही फरमाई है, वोही हक़्क़ है और अपने से पहले की किताबों की तस्दीक़ करने वाली है, बेशक अल्लाह अपने बन्दों से पूरी तरह बा ख़बर है ख़ूब देखने वाला है।

৩১. আর এ কিতাব (কুরআন) যা আমরা আপনার প্রতি প্রত্যাদেশ করেছি, তা সত্য এবং এর পূর্ববর্তী কিতাবের সত্যায়নকারী। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ তাঁর বান্দাদের ব্যাপারে পূর্ণরূপে অবগত, সর্বদ্রষ্টা।

(فَاطِر، 35 : 31)
ثُمَّ اَوۡرَثۡنَا الۡکِتٰبَ الَّذِیۡنَ اصۡطَفَیۡنَا مِنۡ عِبَادِنَا ۚ فَمِنۡہُمۡ ظَالِمٌ لِّنَفۡسِہٖ ۚ وَ مِنۡہُمۡ مُّقۡتَصِدٌ ۚ وَ مِنۡہُمۡ سَابِقٌۢ بِالۡخَیۡرٰتِ بِاِذۡنِ اللّٰہِ ؕ ذٰلِکَ ہُوَ الۡفَضۡلُ الۡکَبِیۡرُ ﴿ؕ۳۲﴾

32. پھر ہم نے اس کتاب (قرآن) کا وارث ایسے لوگوں کو بنایا جنہیں ہم نے اپنے بندوں میں سے چُن لیا (یعنی اُمّتِ محمدیہ کو)، سو ان میں سے اپنی جان پر ظلم کرنے والے بھی ہیں، اور ان میں سے درمیان میں رہنے والے بھی ہیں، اور ان میں سے اللہ کے حکم سے نیکیوں میں آگے بڑھ جانے والے بھی ہیں۔ یہی (اس کتاب یعنی قرآن کا وارث ہونا) بڑا فضل ہےo

32. Then We made those whom We chose from amongst Our servants (i.e., the Muslim Umma [Community]) the inheritors of the Book (the Qur’an). So of them are those who wrong their own souls, and of them are also those who are moderate, following the middle course, and of them are still those who excel in doing pious deeds by Allah’s command. This (excelling and becoming perfect) is but a great bounty (of Allah).

32. Thumma awrathna alkitaba allatheena istafayna min AAibadina faminhum thalimun linafsihi waminhum muqtasidun waminhum sabiqun bialkhayrati biithni Allahi thalika huwa alfadlu alkabeeru

32. Deretter gjorde Vi slike til arvtakere av den skriften (Koranen) som Vi utvalgte av Våre tjenere (Profeten Mohammads ﷺ tilhengere [det muslimske samfunnet]). Det finnes blant dem de som gjør sin egen sjel ondt, og det finnes blant dem de som holder middelveien, og blant dem finnes de som overgår i fromme handlinger ved Allahs befaling. Dette (å overgå andre og bli fullkommen) er den store velviljen (skjenket av Allah mot dem).

32. फिर हमने इस किताब (क़ुरआन) का वारिस ऐसे लोगों को बनाया जिन्हें हमने अपने बन्दों में से चुन लिया (यानी उम्मते मुहम्मदिय्या को), सो उनमें से अपनी जान पर ज़ुल्म करने वाले भी हैं, और उनमें से दर्मियान में रहने वाले भी हैं, और उनमें से अल्लाह के हुक्म से नेकियों में आगे बढ़ जाने वाले भी हैं। यही (इस किताब यानी क़ुरआन का वारिस होना) बड़ा फज़्ल है।

৩২. অতঃপর আমরা এ কিতাব (কুরআন)-এর উত্তরাধিকারী করলাম তাদেরকে যাদেরকে আমরা আমাদের বান্দাদের মধ্য থেকে মনোনীত করেছি (অর্থাৎ মুহাম্মদ সাল্লাল্লাহু আলাইহি ওয়া আলিহী ওয়াসাল্লামের উম্মতকে)। সুতরাং তাদের কেউ নিজের প্রতি অন্যায়কারী, তাদের কেউ মধ্যমপন্থা অবলম্বনকারী এবং তাদের কেউ আল্লাহ্‌র নির্দেশে কল্যাণকর কাজে অগ্রগামী। এটিই (অগ্রগতি এবং নিখুঁত হবার) মহাঅনুগ্রহ।

(فَاطِر، 35 : 32)
جَنّٰتُ عَدۡنٍ یَّدۡخُلُوۡنَہَا یُحَلَّوۡنَ فِیۡہَا مِنۡ اَسَاوِرَ مِنۡ ذَہَبٍ وَّ لُؤۡلُؤًا ۚ وَ لِبَاسُہُمۡ فِیۡہَا حَرِیۡرٌ ﴿۳۳﴾

33. (دائمی اِقامت کے لئے) عدن کی جنّتیں ہیں جن میں وہ داخل ہوں گے، ان میں انہیں سونے اور موتیوں کے کنگنوں سے آراستہ کیا جائے گا اور وہاں ان کی پوشاک ریشمی ہوگیo

33. They shall enter the Gardens of Eden (Eden Paradise for eternal stay). Therein they will be adorned with bracelets of gold and pearls, and their dress will be made of silk.

33. Jannatu AAadnin yadkhuloonaha yuhallawna feeha min asawira min thahabin waluluan walibasuhum feeha hareerun

33. (For evig opphold finnes det) Edens hager som de vil tre inn i. Deri vil de bli utsmykket med gullarmbånd og perler, og antrekket deres vil være av silke.

33. (दाइमी इक़ामत के लिए) अ़द्‌न की जन्नतें हैं जिनमें वोह दाख़िल होंगे, उनमें उन्हें सोने और मोतियों के कंगनों से आरास्ता किया जाएगा और वहां उनकी पोशाक रेशमी होगी।

৩৩. (চিরকাল বসবাসের জান্নাত) আদনের উদ্যানসমূহ, যাতে তারা প্রবেশ করবে। সেখানে তাদেরকে স্বর্ণ ও মুক্তা নির্মিত কাঁকন দ্বারা সুসজ্জিত করা হবে এবং সেখানে তাদের পোশাক হবে রেশমের।

(فَاطِر، 35 : 33)
وَ قَالُوا الۡحَمۡدُ لِلّٰہِ الَّذِیۡۤ اَذۡہَبَ عَنَّا الۡحَزَنَ ؕ اِنَّ رَبَّنَا لَغَفُوۡرٌ شَکُوۡرُۨ ﴿ۙ۳۴﴾

34. اور وہ کہیں گے: اللہ کا شکر و حمد ہے جس نے ہم سے کُل غم دور فرما دیا، بیشک ہمارا رب بڑا بخشنے والا، بڑا شکر قبول فرمانے والا ہےo

34. And they will say: ‘All gratitude and praise belong to Allah, Who has removed from us all grief. Surely, our Lord is Most Forgiving, Most Appreciative of gratitude,

34. Waqaloo alhamdu lillahi allathee athhaba AAanna alhazana inna rabbana laghafoorun shakoorun

34. Og de vil si: «All lovprisning og takk er for Allah alene, Han som har fjernet all sorg fra oss. Sannelig, Herren vår er mest tilgivende, mest verdsettende,

34. और वोह कहेंगे अल्लाह का शुक्रो हम्द है जिसने हमसे कुल ग़म दूर फरमा दिया, बेशक हमारा रब बड़ा बख़्शने वाला, बड़ा शुक्र क़बूल फरमाने वाला है।

৩৪. আর তারা বলবে, ‘সমস্ত কৃতজ্ঞতা ও প্রশংসা আল্লাহ্‌র, যিনি আমাদের সকল দুঃখ-দুর্দশা দূরীভূত করেছেন। নিশ্চয়ই আমাদের প্রতিপালক মহাক্ষমাশীল, কৃতজ্ঞতা গ্রহণকারী;

(فَاطِر، 35 : 34)
الَّذِیۡۤ اَحَلَّنَا دَارَ الۡمُقَامَۃِ مِنۡ فَضۡلِہٖ ۚ لَا یَمَسُّنَا فِیۡہَا نَصَبٌ وَّ لَا یَمَسُّنَا فِیۡہَا لُغُوۡبٌ ﴿۳۵﴾

35. جس نے ہمیں اپنے فضل سے دائمی اقامت کے گھر لا اتارا ہے، جس میں ہمیں نہ کوئی مشقّت پہنچے گی اور نہ اس میں ہمیں کوئی تھکن پہنچے گیo

35. Who has, out of His bounty, admitted us to a timeless abode wherein will touch us neither labour nor fatigue.’

35. Allathee ahallana dara almuqamati min fadlihi la yamassuna feeha nasabun wala yamassuna feeha lughoobun

35. Han som av Sin velvilje har landsatt oss i det evige hjem, hvori det ikke vil nå oss noe slit og ei heller noe tretthet.»

35. जिसने हमें अपने फज़्ल से दाइमी इक़ामत के घर ला उतारा है, जिसमें हमें न कोई मशक़्क़त पहुंचेगी और न उसमें हमें कोई थकन पहुंचेगी।

৩৫. যিনি আমাদেরকে নিজ অনুগ্রহে স্থায়ী আবাসস্থল দিয়েছেন যেখানে আমাদেরকে না কোনো ক্লেশ স্পর্শ করবে, আর না কোনো অবসাদ স্পর্শ করবে।

(فَاطِر، 35 : 35)
وَ الَّذِیۡنَ کَفَرُوۡا لَہُمۡ نَارُ جَہَنَّمَ ۚ لَا یُقۡضٰی عَلَیۡہِمۡ فَیَمُوۡتُوۡا وَ لَا یُخَفَّفُ عَنۡہُمۡ مِّنۡ عَذَابِہَا ؕ کَذٰلِکَ نَجۡزِیۡ کُلَّ کَفُوۡرٍ ﴿ۚ۳۶﴾

36. اور جن لوگوں نے کفر کیا ان کے لئے دوزخ کی آگ ہے، نہ ان پر (موت کا) فیصلہ کیا جائے گا کہ مر جائیں اور نہ ان سے عذاب میں سے کچھ کم کیا جائے گا، اسی طرح ہم ہر نافرمان کو بدلہ دیا کرتے ہیںo

36. And those who disbelieved, for them is the Fire of Hell. Neither will (death) be decreed for them that they should die, nor will anything of their torment be lessened. We pay back every disobedient person the same way.

36. Waallatheena kafaroo lahum naru jahannama la yuqda AAalayhim fayamootoo wala yukhaffafu AAanhum min AAathabiha kathalika najzee kulla kafoorin

36. Men de som viste vantro, dem venter helvetes ild, det vil ikke bli gitt dødsdom for dem, så de bare kan dø, og ei heller vil pinen bli lettet på for dem. Slik lønner Vi enhver ulydig.

36. और जिन लोगों ने कुफ्र किया उनके लिए दोज़ख़ की आग है, न उन पर (मौत का) फैसला किया जाएगा कि मर जाएं और न उनसे अ़ज़ाब में से कुछ कम किया जाएगा, इसी तरह हम हर नाफरमान को बदला दिया करते हैं।

৩৬. আর যারা কুফরী করেছে তাদের জন্যে রয়েছে জাহান্নামের আগুন। তাদের জন্যে না (মৃত্যুর) ফায়সালা করা হবে যে, তারা মৃত্যু বরণ করবে, আর না তাদের শাস্তি লাঘব করা হবে। এভাবেই আমরা প্রত্যেক অবাধ্যকে প্রতিদান দিয়ে থাকি।

(فَاطِر، 35 : 36)
وَ ہُمۡ یَصۡطَرِخُوۡنَ فِیۡہَا ۚ رَبَّنَاۤ اَخۡرِجۡنَا نَعۡمَلۡ صَالِحًا غَیۡرَ الَّذِیۡ کُنَّا نَعۡمَلُ ؕ اَوَ لَمۡ نُعَمِّرۡکُمۡ مَّا یَتَذَکَّرُ فِیۡہِ مَنۡ تَذَکَّرَ وَ جَآءَکُمُ النَّذِیۡرُ ؕ فَذُوۡقُوۡا فَمَا لِلظّٰلِمِیۡنَ مِنۡ نَّصِیۡرٍ ﴿٪۳۷﴾

37. اور وہ اس دوزخ میں چِلّائیں گے کہ اے ہمارے رب! ہمیں (یہاں سے) نکال دے، (اب) ہم نیک عمل کریں گے ان (اَعمال) سے مختلف جو ہم (پہلے) کیا کرتے تھے۔ (ارشاد ہوگا:) کیا ہم نے تمہیں اتنی عمر نہیں دی تھی کہ اس میں جو شخص نصیحت حاصل کرنا چاہتا، وہ سوچ سکتا تھا اور (پھر) تمہارے پاس ڈر سنانے والا بھی آچکا تھا، پس اب (عذاب کا) مزہ چکھو سو ظالموں کے لئے کوئی مددگار نہ ہوگاo

37. And they will howl in Hell: ‘O our Lord, take us out (from here). We shall (now) do righteous works different from those (works) we used to do (before).’ (Allah will say:) ‘Did We not grant you long enough life during which whoever wanted to seek advice might reflect? And (moreover) the Warner too had come to you. So savour now the taste (of the torment), and there will be no helper for the wrongdoers.

37. Wahum yastarikhoona feeha rabbana akhrijna naAAmal salihan ghayra allathee kunna naAAmalu awalam nuAAammirkum ma yatathakkaru feehi man tathakkara wajaakumu alnnatheeru fathooqoo fama lilththalimeena min naseerin

37. Og de vil hyle jamrende i helvete: «Herren vår! Ta oss ut (herfra)! Vi skal (fra og med nå) handle rettskaffent, motsatt av det (de handlingene) vi pleide å utføre.» (Det vil bli sagt): «Ga Vi da dere ikke såpass lang levealder at den som ønsket å få fatt i formaningen i løpet av den, kunne tenke over den? Og dessuten hadde advareren også kommet til dere. Så smak nå (på pinen), og de ondsinnede vil ikke ha en eneste hjelper.»

37. और वोह उस दोज़ख़ में चिल्लाएंगे कि ऐ हमारे रब! हमें (यहां से) निकाल दे, (अब) हम नेक अ़मल करेंगे उन (आमाल) से मुख़्तलिफ जो हम (पहले) किया करते थे। (इर्शाद होगा) क्या हमने तुम्हें इतनी उम्र नहीं दी थी कि उसमें जो शख़्स नसीहत हासिल करना चाहता, वोह सोच सकता था और (फिर) तुम्हारे पास डर सुनाने वाला भी आ चुका था, पस अब (अ़ज़ाब का) मज़ा चखो सो ज़ालिमों के लिए कोई मददगार न होगा।

৩৭. আর তারা ওই দোযখে চিৎকার করবে, ‘হে আমাদের প্রতিপালক! আমাদেরকে (এখান থেকে) বের করো। (এখন) আমরা সৎকর্ম করবো; (পূর্বে) আমরা যা করতাম এর বিপরীতে।’ (আল্লাহ্ বলবেন:) ‘আমরা কি তোমাদেরকে পর্যাপ্ত দীর্ঘ জীবন দান করিনি যে, এতে কেউ উপদেশ গ্রহণ করতে চাইলে সে তা করতে পারতো? আর (এরপরও) তোমাদের নিকট সতর্ককারীও এসেছিল। সুতরাং এখন (শাস্তির) স্বাদ গ্রহণ করো; আর যালিমদের কোনো সাহায্যকারী নেই।’

(فَاطِر، 35 : 37)
ہُوَ الَّذِیۡ جَعَلَکُمۡ خَلٰٓئِفَ فِی الۡاَرۡضِ ؕ فَمَنۡ کَفَرَ فَعَلَیۡہِ کُفۡرُہٗ ؕ وَ لَا یَزِیۡدُ الۡکٰفِرِیۡنَ کُفۡرُہُمۡ عِنۡدَ رَبِّہِمۡ اِلَّا مَقۡتًا ۚ وَ لَا یَزِیۡدُ الۡکٰفِرِیۡنَ کُفۡرُہُمۡ اِلَّا خَسَارًا ﴿۳۹﴾

39. وہی ہے جس نے تمہیں زمین میں (گزشتہ اقوام کا) جانشین بنایا، پس جس نے کفر کیا سو اس کا وبالِ کفر اسی پر ہوگا، اور کافروں کے حق میں ان کا کفر اُن کے رب کے حضور سوائے ناراضگی کے اور کچھ نہیں بڑھاتا، اور کافروں کے حق میں ان کا کفر سوائے نقصان کے کسی (بھی) اور چیز کا اضافہ نہیں کرتاo

39. He is the One Who made you successors (of former communities) in the earth. So the one who disbelieves is to face the suffering of disbelief. And the denial of the disbelievers increases nothing for them in the sight of their Lord except His displeasure. And the infidels’ disbelief adds to them nothing but loss.

39. Huwa allathee jaAAalakum khalaifa fee alardi faman kafara faAAalayhi kufruhu wala yazeedu alkafireena kufruhum AAinda rabbihim illa maqtan wala yazeedu alkafireena kufruhum illa khasaran

39. Han er Den som gjorde dere til etterfølgere (av de henfarne generasjonene) på jorden. Den som viser vantro, hans vantros belastning er over ham. Og de vantros vantro øker ikke noe annet hos Herren deres enn mishag. Og de vantros vantro øker ikke noe annet enn tap for dem.

39. वोही है जिसने तुम्हें ज़मीन में (गुज़िश्ता अक़्वाम का) जानशीन बनाया, पस जिसने कुफ्र किया सो उसका वबाले कुफ्र उसी पर होगा, और काफिरों के हक़्क़ में उनका कुफ्र उनके रब के हुजू़र सिवाए नाराज़गी के और कुछ नहीं बढ़ाता, और काफिरों के हक़्क़ में उनका कुफ्र सिवाए नुक़्सान के किसी (भी) और चीज़ का इज़ाफा नहीं करता।

৩৯. তিনিই তোমাদেরকে পৃথিবীতে (পূর্ববর্তী সম্প্রদায়ের) প্রতিনিধি করেছেন। সুতরাং যে কুফরী করে, তার কুফরীর দায় তারই হবে। আর কাফেরদের কুফরী তাদের প্রতিপালকের অসন্তুষ্টিই কেবল বৃদ্ধি করে এবং কাফেরদের কুফরী তাদের ক্ষতিই বৃদ্ধি করে।

(فَاطِر، 35 : 39)
قُلۡ اَرَءَیۡتُمۡ شُرَکَآءَکُمُ الَّذِیۡنَ تَدۡعُوۡنَ مِنۡ دُوۡنِ اللّٰہِ ؕ اَرُوۡنِیۡ مَاذَا خَلَقُوۡا مِنَ الۡاَرۡضِ اَمۡ لَہُمۡ شِرۡکٌ فِی السَّمٰوٰتِ ۚ اَمۡ اٰتَیۡنٰہُمۡ کِتٰبًا فَہُمۡ عَلٰی بَیِّنَتٍ مِّنۡہُ ۚ بَلۡ اِنۡ یَّعِدُ الظّٰلِمُوۡنَ بَعۡضُہُمۡ بَعۡضًا اِلَّا غُرُوۡرًا ﴿۴۰﴾

40. فرما دیجئے: کیا تم نے اپنے شریکوں کو دیکھا ہے جنہیں تم اللہ کے سوا پوجتے ہو، مجھے دکھا دو کہ انہوں نے زمین سے کیا چیز پیدا کی ہے یا آسمانوں (کی تخلیق) میں ان کی کوئی شراکت ہے، یا ہم نے انہیں کوئی کتاب عطا کر رکھی ہے کہ وہ اس کی دلیل پر قائم ہیں؟ (کچھ بھی نہیں ہے) بلکہ ظالم لوگ ایک دوسرے سے فریب کے سوا کوئی وعدہ نہیں کرتےo

40. Say: ‘Have you seen your partner-gods you worship apart from Allah? Show me what they have created of the earth. Or do they have any share in (the creation of) the heavens? Or have We given them any Book so that they stick to its evidence? (Nothing at all!) In fact, the wrongdoers promise one another nothing but deception.

40. Qul araaytum shurakaakumu allatheena tadAAoona min dooni Allahi aroonee matha khalaqoo mina alardi am lahum shirkun fee alssamawati am ataynahum kitaban fahum AAala bayyinatin minhu bal in yaAAidu alththalimoona baAAduhum baAAdan illa ghurooran

40. Si: «Har dere da sett på deres (selvlagde, Allahs) likestilte som dere tilber utenom Allah? Vis meg hva de har skapt av jorden, eller har de noen del i (skapingen av) himlene?» Eller har Vi tildelt dem en skrift, hvis bevis de holder seg fast til? (Nei, det finnes ikke!) Faktisk lover de ondsinnede hverandre ikke noe annet enn bedrag.

40. फरमा दीजिए: क्या तुमने अपने शरीकों को देखा है जिन्हें तुम अल्लाह केसिवा पूजते हो, मुझे दिखा दो कि उन्होंने ज़मीन से क्या चीज़ पैदा की है या आस्मानों (की तख़्लीक़) में उनकी कोई शराकत है या हमने उन्हें कोई किताब अ़ता कर रखी है कि वोह उसकी दलील पर क़ाइम हैं? (कुछ भी नहीं है) बल्कि ज़ालिम लोग एक दूसरे से फरेब के सिवा कोई वादा नहीं करते।

৪০. বলুন, ‘আল্লাহ্ ছাড়া তোমরা যাদের উপাসনা করো তোমাদের সেসব অংশীদারদেরকে কি তোমরা দেখেছো? আমাকে দেখাও পৃথিবীতে তারা কী সৃষ্টি করেছে। অথবা আকাশমন্ডলীর (সৃষ্টির) মাঝে তাদের কোনো অংশ রয়েছে কী? অথবা আমরা কি তাদেরকে কোনো কিতাব দিয়েছি যার প্রমাণের উপর এরা নির্ভর করে?’ (কিছুই না) বরঞ্চ অত্যাচারীরা একে অপরকে ধোঁকা ছাড়া কোনো প্রতিশ্রুতিই দেয় না।

(فَاطِر، 35 : 40)
اِنَّ اللّٰہَ یُمۡسِکُ السَّمٰوٰتِ وَ الۡاَرۡضَ اَنۡ تَزُوۡلَا ۬ۚ وَ لَئِنۡ زَالَتَاۤ اِنۡ اَمۡسَکَہُمَا مِنۡ اَحَدٍ مِّنۡۢ بَعۡدِہٖ ؕ اِنَّہٗ کَانَ حَلِیۡمًا غَفُوۡرًا ﴿۴۱﴾

41. بیشک اللہ آسمانوں اور زمین کو (اپنے نظامِ قدرت کے ذریعے) اس بات سے روکے ہوئے ہے کہ وہ (اپنی اپنی جگہوں اور راستوں سے) ہٹ سکیں، اور اگر وہ دونوں ہٹنے لگیں تو اس کے بعد کوئی بھی ان دونوں کو روک نہیں سکتا، بیشک وہ بڑا بُردبار، بڑا بخشنے والا ہےo

41. Surely, Allah is holding the heavens and the earth (through His control system) lest they should move away (from their respective locations and orbits). And if they start deviating, then none can hold them after Him. Surely, He is Most Forbearing, Most Forgiving.

41. Inna Allaha yumsiku alssamawati waalarda an tazoola walain zalata in amsakahuma min ahadin min baAAdihi innahu kana haleeman ghafooran

41. Sannelig, Allah har holdt igjen himlene og jorden (ved Sin allmakts system), slik at de ikke skal flytte på seg (fra sine plasser og baner). Og hvis de skulle flytte på seg, så ville det ikke ha vært noen som helst som kunne ha holdt dem igjen etter Ham. Sannelig, Han er mest overbærende, mest tilgivende.

41. बेशक अल्लाह आस्मानों और ज़मीन को (अपने निज़ामे कु़दरत के ज़रीए) इस बात से रोके हुए है कि वोह (अपनी-अपनी जगहों और रास्तों से) हट सकें और अगर वोह दोनों हटने लगें तो इसके बाद कोई भी उन दोनों को रोक नहीं सकता, बेशक वोह बड़ा बुर्दबार, बड़ा बख़्शने वाला है।

৪১. নিশ্চয়ই আল্লাহ্ আকাশমন্ডলী ও পৃথিবীকে (তাঁর নিয়ন্ত্রণ ক্ষমতার মাধ্যমে) ধরে রেখেছেন যাতে তারা (স্ব-স্ব স্থান এবং কক্ষপথ থেকে) স্থানচ্যুত না হয়। আর যদি এরা উভয়েই স্থানচ্যুত হতে থাকে তবে তাঁর পরে কেউই এদেরকে ধরে রাখতে পারবে না। নিশ্চয়ই তিনি অতি সহনশীল, মহাক্ষমাপরায়ণ।

(فَاطِر، 35 : 41)
وَ اَقۡسَمُوۡا بِاللّٰہِ جَہۡدَ اَیۡمَانِہِمۡ لَئِنۡ جَآءَہُمۡ نَذِیۡرٌ لَّیَکُوۡنُنَّ اَہۡدٰی مِنۡ اِحۡدَی الۡاُمَمِ ۚ فَلَمَّا جَآءَہُمۡ نَذِیۡرٌ مَّا زَادَہُمۡ اِلَّا نُفُوۡرَۨا ﴿ۙ۴۲﴾

42. اور یہ لوگ اللہ کے ساتھ بڑی پختہ قَسمیں کھایا کرتے تھے کہ اگر اُن کے پاس کوئی ڈر سنانے والا آجائے تو یہ ضرور ہر ایک امّت سے بڑھ کر راہِ راست پر ہوں گے، پھر جب اُن کے پاس ڈر سنانے والے (نبی آخر الزماں صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) تشریف لے آئے تو اس سے اُن کی حق سے بیزاری میں اضافہ ہی ہواo

42. And they used to swear solemn oaths by Allah that if a Warner came to them, they would certainly be far more on the straight path than any other community. But when the Warner (the Final Messenger of Allah [blessings and peace be upon him]) came to them, it only increased their aversion to the truth.

42. Waaqsamoo biAllahi jahda aymanihim lain jaahum natheerun layakoonunna ahda min ihda alomami falamma jaahum natheerun ma zadahum illa nufooran

42. Og de pleide å sverge sine høytidelige eder ved Allah på at hvis en advarer skulle komme til dem, ville de visselig være mer på rettledningens sti enn noe annet samfunn. Men da en advarer (den siste Profeten ﷺ) kom til dem, økte det kun deres avsky for sannheten.

42. और ये लोग अल्लाह के साथ बड़ी पुख़्ता क़स्में खाया करते थे कि अगर उनके पास कोई डर सुनाने वाला आ जाए तो ये ज़रूर हर एक उम्मत से बढ़कर राहे रास्त पर होंगे, फिर जब उनकेपास डर सुनाने वाले (नबिय्ये आख़िरुज़्ज़मां सल्लल्लाहु अ़लैहि व सल्लम) तशरीफ ले आए तो उससे उनकी हक़्क़ से बेज़ारी में इज़ाफा ही हुआ।

৪২. আর তারা দৃঢ়তার সাথে আল্লাহ্‌র শপথ করতো যে, যদি তাদের কাছে কোনো সতর্ককারী আসে তবে তারা অবশ্যই অন্য সকল সম্প্রদায় অপেক্ষা সৎপথের অধিকতর অনুসারী হবে। অতঃপর যখন তাদের নিকট সতর্ককারী (সর্বশেষ নবী সাল্লাল্লাহু আলাইহি ওয়া আলিহী ওয়াসাল্লাম) আগমন করলেন তখন তা কেবল সত্য থেকে তাদের বিমুখতাই বৃদ্ধি করলো।

(فَاطِر، 35 : 42)
اسۡتِکۡـبَارًا فِی الۡاَرۡضِ وَ مَکۡرَ السَّیِّیَٴ ؕ وَ لَا یَحِیۡقُ الۡمَکۡرُ السَّیِّیٴُ اِلَّا بِاَہۡلِہٖ ؕ فَہَلۡ یَنۡظُرُوۡنَ اِلَّا سُنَّتَ الۡاَوَّلِیۡنَ ۚ فَلَنۡ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰہِ تَبۡدِیۡلًا ۬ۚ وَ لَنۡ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰہِ تَحۡوِیۡلًا ﴿۴۳﴾

43. (انہوں نے) زمین میں اپنے آپ کو سب سے بڑا سمجھنا اور بری چالیں چلنا (اختیار کیا)، اور برُی چالیں اُسی چال چلنے والے کو ہی گھیر لیتی ہیں، سو یہ اگلے لوگوں کی رَوِشِ (عذاب) کے سوا (کسی اور چیز کے) منتظر نہیں ہیں۔ سو آپ اللہ کی سُنّت میں ہرگز کوئی تبدیلی نہیں پائیں گے اور نہ ہی اللہ کی سنت میں ہرگز کوئی پھرنا پائیں گےo

43. (They opted) to consider themselves the greatest in the earth and to maneuver evil schemes. And the evil schemes encompass only the schemer. So they are waiting (for nothing) but the pattern of (torment that seized) the bygone people. And you will not find any amendment in Allah’s Sunna. Nor will you find any divergence (and digression) in Allah’s Sunna.

43. Istikbaran fee alardi wamakra alssayyii wala yaheequ almakru alssayyio illa biahlihi fahal yanthuroona illa sunnata alawwaleena falan tajida lisunnati Allahi tabdeelan walan tajida lisunnati Allahi tahweelan

43. De valgte å anse seg som de største på jorden og smi onde renker. Og de onde renkene omringer kun dem som smir dem. Så disse venter det ikke noe annet enn den samme praksisen (pinen) som tok fatt de henfarne. Du vil aldri finne noen endring i Allahs praksis, og aldri vil du finne noe avvik i Allahs framgangsmåte.

43. (उन्होंने) ज़मीन में अपने आपको सबसे बड़ा समझना और बुरी चालें चलना (इख़्तियार किया), और बुरी चालें उसी चाल चलने वाले को ही घेर लेती हैं, सो ये अगले लोगों की रविशे (अ़ज़ाब) के सिवा (किसी और चीज़ के) मुन्तज़िर नहीं हैं। सो आप अल्लाह की सुन्नत में हर्गिज़ कोई तब्दीली नहीं पाएंगे और न ही अल्लाह की सुन्नत में हर्गिज़़ कोई फिरना पाएंगे।

৪৩. (তারা) পৃথিবীতে নিজেদেরকে সর্বশ্রেষ্ঠ মনে করা এবং কুট ষড়যন্ত্র বিস্তার (বেছে নিয়েছিল)। আর কুট ষড়যন্ত্র কেবল এর পরিকল্পনাকারীকেই পরিবেষ্টন করে। সুতরাং তারা পূর্ববর্তীদের (শাস্তির) বিধান ব্যতীত (অন্য কিছুরই) প্রতীক্ষা করছে না। কাজেই আপনি আল্লাহ্‌র বিধানে কখনোই কোনো পরিবর্তন পাবেন না এবং আল্লাহ্‌র বিধানে কোনো ব্যতিক্রম (ও বিচ্যুতি) খুঁজেও পাবেন না।

(فَاطِر، 35 : 43)
اَوَ لَمۡ یَسِیۡرُوۡا فِی الۡاَرۡضِ فَیَنۡظُرُوۡا کَیۡفَ کَانَ عَاقِبَۃُ الَّذِیۡنَ مِنۡ قَبۡلِہِمۡ وَ کَانُوۡۤا اَشَدَّ مِنۡہُمۡ قُوَّۃً ؕ وَ مَا کَانَ اللّٰہُ لِیُعۡجِزَہٗ مِنۡ شَیۡءٍ فِی السَّمٰوٰتِ وَ لَا فِی الۡاَرۡضِ ؕ اِنَّہٗ کَانَ عَلِیۡمًا قَدِیۡرًا ﴿۴۴﴾

44. کیا یہ لوگ زمین میں چلتے پھرتے نہیں ہیں کہ دیکھ لیتے کہ اُن لوگوں کا انجام کیسا ہوا جو اِن سے پہلے تھے حالانکہ وہ اِن سے کہیں زیادہ زورآور تھے، اور اللہ ایسا نہیں ہے کہ آسمانوں میں کوئی بھی چیز اسے عاجز کر سکے اور نہ ہی زمین میں (ایسی کوئی چیز ہے)، بیشک وہ بہت علم والا بڑی قدرت والا ہےo

44. Have they not travelled in the land and seen what was the end of the people who have passed before them? They were far more powerful than these people are. And nothing in the heavens or earth can make Allah helpless. Indeed, He is All-Knowing, All-Powerful.

44. Awalam yaseeroo fee alardi fayanthuroo kayfa kana AAaqibatu allatheena min qablihim wakanoo ashadda minhum quwwatan wama kana Allahu liyuAAjizahu min shayin fee alssamawati wala fee alardi innahu kana AAaleeman qadeeran

44. Reiser da ikke disse rundt omkring i landet så de kunne se hvordan enden ble for dem som var før dem, enda disse var sterkere enn dem i kraft? Og Allah er ikke slik at noe som helst i himlene eller på jorden kan gjøre Ham maktesløs. Sannelig, Han er allvitende, allevnende.

44. क्या ये लोग ज़मीन में चलते फिरते नहीं हैं कि देख लेते कि उन लोगों का अंजाम कैसा हुआ जो इनसे पहले थे हालांकि वोह इनसे कहीं ज़ियादा ज़ोरावर थे, और अल्लाह ऐसा नहीं है कि आस्मानो में कोई भी चीज़ उसे आजिज़ कर सके और न ही ज़मीन में (ऐसी कोई चीज़ है), बेशक वोह बहुत इल्म वाला बड़ी क़ुदरत वाला है।

৪৪. এরা কি পৃথিবীতে ভ্রমণ করেনি, অতঃপর দেখেনি সেসব লোকেদের পরিণাম কেমন হয়েছিল যারা তাদের পূর্বে গত হয়েছে? অথচ তারা ছিল এদের চেয়ে আরো অধিক শক্তিশালী। আর আল্লাহ্ এমন নন যে, আকাশমন্ডলীতে কোনো কিছু কিংবা পৃথিবীতে (এমন কিছু রয়েছে যা) তাঁকে অক্ষম করতে পারে। নিশ্চয়ই তিনি সর্বজ্ঞ, সর্বশক্তিমান।

(فَاطِر، 35 : 44)
وَ لَوۡ یُؤَاخِذُ اللّٰہُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُوۡا مَا تَرَکَ عَلٰی ظَہۡرِہَا مِنۡ دَآبَّۃٍ وَّ لٰکِنۡ یُّؤَخِّرُہُمۡ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ۚ فَاِذَا جَآءَ اَجَلُہُمۡ فَاِنَّ اللّٰہَ کَانَ بِعِبَادِہٖ بَصِیۡرًا ﴿٪۴۵﴾

45. اور اگر اللہ لوگوں کو اُن اعمالِ (بد) کے بدلے جو انہوں نے کما رکھے ہیں (عذاب کی) گرفت میں لینے لگے تو وہ اس زمین کی پشت پر کسی چلنے والے کو نہ چھوڑے لیکن وہ انہیں مقررہ مدّت تک مہلت دے رہا ہے۔ پھر جب ان کا مقررہ وقت آجائے گا تو بیشک اللہ اپنے بندوں کو خوب دیکھنے والا ہےo

45. And if Allah were to seize people (by torment) for the (evil) deeds which they have earned, He would not spare any moving creature on the surface of the earth. But He is giving them respite till an appointed time. Then when their appointed time comes, Allah is Ever-Vigilant of His servants.

45. Walaw yuakhithu Allahu alnnasa bima kasaboo ma taraka AAala thahriha min dabbatin walakin yuakhkhiruhum ila ajalin musamman faitha jaa ajaluhum fainna Allaha kana biAAibadihi baseeran

45. Og hvis Allah skulle ta menneskene fatt (med pinen) for de illgjerningene som de har fortjent, ville Han ikke etterlatt en eneste bevegende skapning på jordens rygg. Men Han gir dem utsettelse til en fastsatt frist. Når tiden er inne for deres fastsatte frist, så er Allah i sannhet allseende overfor Sine tjenere.

45. और अगर अल्लाह लोगों को उन आमाले (बद) के बदले जो उन्होंने कमा रखे हैं (अ़ज़ाब की) गिरफ्त में लेने लगे तो वोह उस ज़मीन की पुश्त पर किसी चलने वाले को न छोड़े लेकिन वोह उन्हें मुक़र्ररा मुद्दत तक मोहलत दे रहा है। फिर जब उनका मुक़र्ररा वक़्त आ जाएगा तो बेशक अल्लाह अपने बन्दों को ख़ूब देखने वाला है।

৪৫. আর আল্লাহ্ যদি মানুষকে (শাস্তিতে) পাকড়াও করতেন তাদের (মন্দ) কর্মের কারণে যা তারা সম্পাদন করেছে, তবে ভূপৃষ্ঠে বিচরণকারী কোনো বিচরণশীল কাউকেই তিনি রেহাই দিতেন না। কিন্তু তিনি তাদেরকে এক নির্ধারিত কাল পর্যন্ত অবকাশ দিয়ে থাকেন। অতঃপর তাদের নির্ধারিত কাল এসে গেলে অবশ্যই আল্লাহ্ হবেন তাঁর বান্দাদের সম্যক দ্রষ্টা।

(فَاطِر، 35 : 45)